Hoe heerlijk is het om met je dieren te spelen, te knuffelen en grapjes te maken. Daarvoor hebben wij ze natuurlijk ook. Maar toekijken hoe je lieveling oud en ziek wordt is andere koek. Zeker als je vermoedt dat het dier pijn lijdt en zich niet lekker voelt. Gelukkig kunnen wij veel doen om al te erg lijden te voorkomen. Euthanasie voor huisdieren is immers heel gebruikelijk. Maar dan komt direct de verantwoordelijkheid om de hoek kijken. Want waar leg je de grens? Hoe weet je of je dier nog gelukkig is? En weegt dit op tegen ziekte of pijn? Wat wil en kan jouw dier zelf nog? En, niet onbelangrijk… waar ligt je eigen grens? Het antwoord op deze vragen is voor ieder mens anders. En dus ook voor de dieren. Het kan een goed moment zijn om het dier zelf aan het woord te laten.
Laatste levensfase
Precies op zo’n moment spreek ik met de 11-jarige Saartje. Een kleine, wijze Maine Coon uit Scheveningen. Saar heeft al heel lang geen goede gezondheid meer, maar genoot tot voor kort nog volop van haar leven. Van aandacht en knuffels en lekkere hapjes. En van de zon. Nu is het anders. Zij geeft mij haar visie op haar situatie en hoe dit voor haar is. De eigenaresse van Saar mailde mij met de volgende vraag: “Haar medicijnen slaan niet meer aan. De dierenarts waarschuwde me dat dit nu wel haar laatste levensfase is. Ik wil graag dat ze weet dat ik van haar hou. En dat de beslissingen die ik neem, voor haar bestwil zijn.” Ik ga bij Saartje op bezoek. Ze wil geen contact met mij. Ze heeft het fysiek zwaar, ze voelt zich niet goed. Ze is aan het overleven. Het is haar al teveel dat ik als vreemde aanwezig ben in haar favoriete kamer. Ik dring niet aan en ga weg. In de dagen die aan het consult vooraf gingen, liet ze zich gelukkig des te meer aan mij horen. Net alsof ze wist dat het op de dag zelf niet zo makkelijk zou gaan.
Dit is haar boodschap:
“Ik ben afscheid aan het nemen. Daarom trek ik me meer terug dan anders. En soms zoek ik heel bewust contact. Om nog even samen met mijn mensen te genieten en het af te maken. Ik hou van mijn gezin, maar nu is het tijd dat ik deze weg ga. Ik begrijp dat er straks een lege plek zal zijn. En dat ze me zullen missen. Maar dit moet ik nu doen. Ze kunnen niet mee. Ik ben tevreden over wat ik hier gedaan heb. Ik heb een goed leven gehad, ik heb mijn liefde in dit gezin kunnen delen. Maar nu moet ik gaan. Dit is een natuurlijk proces voor mij. Het hoort erbij en het is niet erger of fijner dan andere dingen in het leven. Ik ben niet bang. Ik kijk ook uit naar het nieuwe.” Ze is zo helder en rustig over wat er met haar gebeurt. Het ontroert me en ik word er zelf ook rustig van. Dit is een bijzonder wijze poes. Als ik vraag of zij nog iets met ons wil delen zegt ze: “Geef me de tijd om dit voor mezelf goed te doen. Laat me op mijn eigen tijd gaan.” Op mijn vervolgvraag, hoe wij kunnen weten of en wanneer ze hierbij hulp nodig heeft, wijst ze haar eigenaresse aan: “Zíj zal het weten.”
Vertrouwen
Opvolgen van het verzoek van Saartje vraagt een groot vertrouwen van de eigenaresse. In Saar, in zichzelf en dat ze het goede zal doen. Maar ze kiest ervoor. Ruim een maand later is het zover. Saartje overlijdt. In haar meest geliefde kamer in huis, omringd door een paar gezinsleden, haar kater-maatje Jappie en de dierenarts. De boodschap van Saar houdt me nog lang bezig. Ze is glashelder over haar eigen proces, en wat zij daarin wel of niet voor de mensen in haar gezin kan doen. Zij had mijn hulp niet nodig. Maar het was wel fijn voor haar eigenaresse om een bevestiging te krijgen van wat ze al vermoedde. Dat gaf rust en vertrouwen. En dat is weer goed voor iedereen.
Verwerken
Euthanasie is dan misschien voor het dier de beste keuze, het blijft een ingrijpend afscheid voor de mensen die achterblijven. Dat kan ook niet anders. Als je jarenlang zó diep met je dier verbonden bent, is het normaal dat het je raakt als het dier overlijdt. Het is wijs om wat tijd en ruimte te maken voor jezelf, om het afscheid te verwerken op jouw manier. En het dier werkelijk los te laten. Zodat je in de toekomst met liefde in je hart kunt terugkijken op de tijd die jullie samen doorbrachten.
Wil jij iets weten over de wensen van je dier? Of wil jij weten wat jij voor jezelf kunt doen om het afscheid van je dier te verwerken? Maak dan een afspraak.
Met dank aan Saartje en haar eigenaresse. <3
Oorspronkelijk gepubliceerd op 4 november 2015